Laimi hi Pathian nih thluachuah a kan pek lio a si. Kawlram miphun dang hna he tahchunh tikah, mi tlawmte kan si. Sifak kan si. Nain, Pathian nih a phunphun in a kan cawisanning hi ruat usih. Kawlram lawng si lo in, vawlei cung ram kip zong ah tlawngleeng le rianttuan kho in Pathian nih lam a kan on piak. Hmunhma le caan ttha he a kan ton ter. Miphun dang hna zong nih an kan hngar ko lai. Hi lio ah Pathian hi ttihzahnak le upatnak pek kan philh sual i kanmah thil ti khawhnak ah kan rel sual ahcun a kan chuh tthan lai. Kan tlak ning a sang tuk lai. Pathian bia hi kan nunnak hruaitu ceunak ah hmang hna usih. Kan miphun caah remnak le daihnak le dawtnak caah hmang hna usih. Bawi Khrih thawng in a nungmi miphun fate kan si hi philh hlah usih.
*************************************************************
Kum Thar 2009
Hawi dawt hna:
HAPPY NEW YEAR!
Ni le caan nih rianrang in an liam. Nikum cu nizan bantuk ah a cang. Thaizing cu chikkhat te a si. Lei cung kan nunnak hi mittthep kar te taktak a si ko. Job nih cun "Nu hrin mi fa cu a chan a tawi i harnak in a khat. Pangpar bang in a hung par i a uai tthan ko. Thladem bang a tli i aa peh lo" a ti (Job 14:1-2). Kan nunnak caan tawite hi zeitindah kan hman cio?
Kum Thar ah kan luh tikah zeitindah kan nunnak hi kan hman cio lai? Pathian nih a kan dawtnak hi a thar in kan thei kho te hnga maw? Khrih caah nunnak hi kan siang te hnga maw?
Paul nih cun "Kei ka caah cun nunnak cu Khrih a si ko" a ti (Filipi 1:21). Kan ti kho ve te hnga maw?
*****************************************
January 4, 2009 Sunday
Chin Baptist Mission Church
Washington, DC
Bible relnak: Cun an sin i a um lio ah khan hi nawlbia hi a pek hna i, “Jerusalem khua hi chuahtak hlah u, ka Pa nih laksawng an pek hna lai, tiha ka rak in chimh mi hna kha hngak ko u. Johan nih cun ti in tipilnak a pek hna, sihmanhselaw kan hmailei ni tlawmte chungah hin Thiang Thlarau in tipil pek nan si lai” tiah a ti (Lamkaltu 1:4-5).
Jesuh le a lamkaltu hna cu hmunkhat i an um tikah khan, a lamkaltu hna nih cun an thawh i, “Bawipa, a tu can ah hin maw Israel mi cu uknak khan a pek tthan hna lai?” tiah an hal (v. 6).
Jesuh nih cun a thawh hna i, “Ka Pa nih amah nawlngeihnak chungah a chiah mi caan le ni thla kong cu nannih hngalh awk a herh lo. A sinain, Thiang Thlarau nan cung i a tlun tikah cun, tthawnnak in nan khat lai i, Jerusalem le Judea ram vialte le Samaria ram ah le vawlei cung khuazakip ah ka tehte nan si lai,” tiah a ti hna (v. 7-8).
Bia hramthoknak:
Nihin hi Burma rammi kan caah cun Independence kan hmuh ni a si. Ni sunglawi a si nain, Laimi kan caah ni sunglawi a si kho tuk ti rua lo. Kawl ralkap nih a kan uk chin mi kan si i kan luatnak cu a tlau cang. Hi bantuk Kawl ramkap nih a kan uk chungah Laimi hi kan tlau ngai cang. Fimnak sianginn le lam le sul le zeidang a kan tuahpiak mi a um lo. Laimi hi cathiam tampi a chuak cang ding kan si nain, kan dirhmun nih a chit ti lo caah, fimnak kan bau. Cawnnak ah kan bau tikah minung nih kan si ding hnga zong in kan si kho lo. Khrihfa ttha ah aa ruat mi Laimi cheu khat hmanh nih khrihfa a si lo mi miphun dang, sining dawh (discipline) ngei te in a ummi tluk in kan nun zia zong a ttha kho lo. Mah duh in khua a sa i, midang sining zong a ruatpiak kho lo mi kan tam ngai ko rih hna.
Kum Thar chung ah a zarh khatnak kan phan. Kum hlun chung ah kan duh lo mi thil kan tuahmi tampi a um lai. Tuah ding in kan thinlung in kan hngalh mi kan tuah lo mi zong tampi a um lai. Pathian ah zumhnak a bunh rih lo zong kan um lai. Pathian zumhnak ah fiannak a ngei ko nain, thlarau in thazang a der i pumsa duhnak ah thinlung a pe deuh mi zong kan tam men lai. Ca in kan ttial lo nain, kanmah cio nih kan hngalh khawh mi kan thinlung chung ah kan tuanbia cu kan ttial dih cio ko. A tu cu 2009 Kum Thar chung ah a thar in kan tuanbia ttial ding kan si tthan.
Misison Rianttuannak
1) Kum Thar chung ah kan luh tikah kan rianttuannak theih ter kan duh hna.
a) CBMC nih Kawlram ah thawngttha a thei lo mi sin ah mission rian kan ttuan. Thlarau a tlau mi hna sin ah thawngttha kan chim.
b) Chin Baptist Fellowship of America he mission rian kan ttuan tti. Paletwa ah ngakttah in kan sa. Kanpalet ah ngakttah hna kha Thawngttha le pumsa rawl in kan zohkhenh hna, kan cawm hna.
c) CBFA he Matupi Bible sianginn ah bawmhnak a tuah.
d) CBFA he Hakha Chin Christian College (CCC) siangcachim hna kha kan bawmh hna. Kan khrihfabu CBMC nih CCC ah scholarship a tuah i 2008 chung ah $3000 tluk kan bawmh hna. Bawipa rianttuantu ding Bible siangngakchia hna bawmhnak ah hman a si.
e) Hakha ah CBMC nih Agape Clinic a sak. Thantlang ah Battle Creek Chin Baptist Church nih Bethel Clinic an sak. CBFA he Khrih damnak mission rian kan ttuan tti hna. Sifak santlai lo Laimi tampi nih awl tein sibawi an hmuh khawh cang. Khrih damnak an hmu.
f) Lai holh in Hakha Bible hrilhfiah ttial dih ding in Chin Christian Writers Group kha CBFA nih 2007 kum ah $6000.00, 2008 kum ah $4000.00 kan bawmh hna. 2009 kum ah $5000 bawmh tthan ding an si. Kanmah khrihfabu kut aa tel ve.
g) Khrihfabu kip he i bawm in CBFA nih Lairam ah a paam mi hna bawmhnak $7000 a tuah. Thlang Lairam khuasa hna cu chanhtu an ngei lo. Ramdang um Laimi nih kan bawmh hna.
h) CBFA hruainak in Kawlrawn ah cyclone thlichia nih mi tampi nunnak a lak i inn vialte a hrawh tikah, bawmhnak kan tuah.
i) CBMC nubu nih Lairam ah ngakttah tampi nan bawmh hna.
j) CBMC mino nih sibawi cawng lio nan cawm chuah. Akha ram ah mission inn saknak hmun nan cawk piak hna.
Hi vialte bawmhnak le Thawngttha chimnak ah a dih mi phaisa hna cu nangmah le na chungkhar thawh mi a si khah! Nan chungkhar nih Bawipa sin ah nan pek mi a si khah! CBMC le CBFA nih a ttuanmi tiin ruat sual hlah u! Bawi Khrih thawngttha chimnak le a ram kauhnak caah hi tluk in nan ttuan mi vialte hna hi hngal lo in nan um sual lai ti ka phang. Lairam ah Khrih damnak mission rian kan ttuan mi hna hi nangmah le na inn chungkhar nih nan pek mi chaw le va in ttuan mi an si. Miphun hawi hna damnak a petu nan si hi philh hlah u!
2) Zei ruang ah dah mission rian hi kan ttuan?
Jesuh Khrih nih a kan fial mi a si. Jesuh Khrih nih thihnak in a thawhtthan hnu ah a dawt zultu hna sinah bia a cah taak mi hna hi a thar in ruat ti hna usih. “Vancung le vawlei cung i a ummi nawl ngeihnak vialte cu pek ka si cang. Cu caah khuazakip ah va kal ulaw miphun vialte kha ka zultu ah va ser hna u; Pa le Fapa le Thiang Thlarau min in tipilnak va pe hna ulaw kan fial mi hna hi an zulh nak hnga va cawnpiak hna u. Cun hi hi philh hlah u: nan sinah a zungzal in, caan dongh tiang in ka um lai,” tiah a ti hna (Matthai 28:18-20).
Hi bantuk in Khrih nih a kan fialmi hi kan ttuan ding mi khrihfabu mission rian a si. Khuazakip ah Thawngttha chim ding ah fial kan si.
3) Vawlei ah Thawngttha chim kan hau ti maw?
a) Vawlei cung milu le khrihfa sining zoh usih.
Vawlei cung dihlak milu (w0rld population): 6.7 0r 6.45 billion
Khrihfa milu (Christians): 2.14 billion (2008 canceu tiang ah)
Khrihfami hi vawlei cung minung cheu thum ah cheu khat kan si. Khrihfa mi hi kan karh ve nain, Muslims le Hindus pawl hna an karh ning hi a rang deuh.
Muslims: 1.31 billion
Hindus: 870 million
Khrihfa ka si a ti mi paoh in rel an si. Hi chungah biakinn a phan ti lo mi an tam tuk cang. Khrihfa biaknak cu a tthangcho mi ram ah a zawr deuhdeuh. Vawlei cung thilri le fimthiamnak nih hmunhma a lak khanh dih cang. America le Europe ram ah nichuah lei biaknak Islam, Hinduism le Buddhism hi a karh thluahmah. Kawl ram Buddhist pawl hmanh nih USA ah Buddhist mission rian an ttuan. Kawlram mirum chungkhar pakhat hna nih kum khat ah $95,000 tiang an hlut khawh (Austin, Texas ah Kawl pawl nih an chuahmi cazin ning in). Hi tluk in an biaknak ah an ttang.
b) Laimi (Chins) Khrihfa:
Laimi hi Jesuh Khrih thawngttha nih March 15, 1899 ni ah Hakha khua ah a rak kan phanh. 1904 kum hi khrihfa kan can hmasabik kum a si. Khrihfa kan sinak hi 105 kum a si cang. Chak Lairam um hna cu khrihfa kan si dih pah. Nain, Thlang Lairam um hna cu khrihfa a si lo mi an tam tuk rih. Khrihfa sinak a sau deuh mi Chak Laimi zumtu hna cu Pathian biaknak ah biatak a chuah ti lo mi kan tam. Kan nunnak ah Khrihfa nunzia a lang ti lo. Biaknak ah biatak a chuahmi an um ve ko bu ah, seino tampi hna cu Jesuh Khrih dawtnak thei lo in mah nuamhnak ah an pil tam cang. Cu caah, Khrih Thawngttha hi zumlo tu hna sin lawng ah si lo in, zumtu a si cia mi hna kan sin ah biatak te in chim le cawnpiak kan hau cang. Milu tlawmte lawng a si mi miphun kan si caah Pathian kan biaknak nih kan miphun sining a cawisan a hau. Cu lo ahcun, kan tlau tuan ko lai.
c) Pathian thawngttha hi chim ding ah rian tampi kan ngei. Vawlei ah Khrih thawngttha an thei rih lo mi tampi an um rih. Kan Laimi lak ah Thawngttha a thei rih lo mi tampi an um. Kan pawngkam ah Pathian bia a thei bal mi tampi an um. Jesuh Khrih nih Thawngttha chim ding ah a kan fial.
Jesuh Khrih nih thihnak in teinak he a thawhtthan hnu ah a zultu hna kha “Jerusalem khua hi chuahtak hlah u, ka Pa nih laksawng an pek hna lai, tiah ka rak in chimh mi hna kha hngak ko u. Johan nih cun ti in tipilnak a pek hna, sihmanhselaw kan hmailei ni tlawmte chungah hin Thiang Thlarau in tipil pek nan si lai” tiah a ti (Lamkaltu 1:4-5).
Jesuh le a lamkaltu hna cu hmunkhat i an um tikah khan, a lamkaltu hna nih cun an thawh i, “Bawipa, a tu can ah hin maw Israel mi cu uknak khan a pek tthan hna lai?” tiah an hal (v. 6).
Jesuh nih cun a thawh hna i, “Ka Pa nih amah nawlngeihnak chungah a chiah mi caan le ni thla kong cu nannih hngalh awk a herh lo. A sinain, Thiang Thlarau nan cung i a tlun tikah cun, tthawnnak in nan khat lai i, Jerusalem le Judea ram vialte le Samaria ram ah le vawlei cung khuazakip ah ka tehte nan si lai,” tiah a ti hna (v. 7-8).
d) A dawt zultu hna sin ah a taktak in Pentecost ni ah Thlarau tthawnnak aa phuang. Thlarau thazang an ngeih tikah zumtu hna nih Khrih nih a chim bantuk in Thawngttha bia cu nunnak pek tiang in an chim ngam.
Biakawmnak:
Thlarau damnak: Thlarau in mitcaw mi hna kalnak a hngal lo mi tampi kan um rih. Sehtan puar pennak chungah thawng a tla mi tampi kan um. Lungretheihnak le vansannak in kan khat. Damnak kan herh.
Pumsa damnak: Pumsa damnak cu Khrih nih a ttuanmi rian a si. Mitcaw hna nih khua an hmu. Miphar an dam. Kebai le a zengmi an kal kho. Thlarau in kan damnak cu sizung cu Kalvary sizung a si. Kan damnak cu Vailamtah hmual a si. Jesuh lo in damnak a um lo. Thlarau in a dam mi hna nih pumsa damnak zong kan hmuh chih. Thinlung in hnangamnak, daihnak le lawmhnak kan hmu.
Sifak santlailo bawmhnak: Tuah ding kha a kan fial. Jesuh Khrih nih “Sifak mi hna sinah Thawngttha chim ding ah Bawipa Thlarau nih chiti a ka thuh” a ti (Luka 4:18). Sifak santlailo hna bawmh hi Khrih mission rian a si.
Khrih khamhnak thawngttha chim nak caah kan pekmi chaw hna cu a sawhsawh an si lai lo. Bawipa ram caah na pek ruangah na si a fak lai lo. Kan si a fah ruangah Bawipa cu a si a fak hlei lo. Pek ah cun pek in kan um ve ko lai.
Profet Isaiah sin ah Bawipa bia cu: “Ahodah ka fial lai? Ahodah ka lamkaltu a si lai?” a ti (Isaiah 6:8). Hi lio hi Uzziah Siangpahrang a thih kum a s i. Israel mi nih an siangpahrang cu uknak lawng si lo in, biaknak lei tiang in an bochan. A thih tikah an miphun caah thla a kaam lio te a si. Pathian nih cun nan siangpahrang a thih zong ah keimah hi zeizong tuah kho tu Pathian ka si tinak kha langh ter a duh. Profet Isaiah hmur cu meittil in a tongh. Mawchiat awk na si nak cu a lo cang a ti. Isaiah nih Bawipa bia a theih tikah “Keimah ka kal lai! Ka thlah tuah tiah a leh (Isaiah 6:9). Isaiah nih misual ka si, midang nak in kaa hleih lo tiin a rak i ruah. Nain, Bawipa nih cun na sualnak cu ngaihthiam na si cang a ti (Isaiah 6:7).
Kannih zong hi misual kan si ko nain, Bawipa nih a lamkaltu ding ah a kan duh dih ko. A kan auh. Bawipa caah rianttuan ding in kan si khawhnak zawn paoh in i tiim hna usih. Kum Thar 2009 chung ah Bawipa Pathian le a ram kauhnak caah aa pumpe mi si hna usih. Pathian nih thluachuahnak kan pe cio ko seh!
************************************
No comments:
Post a Comment